Het RIVM heeft het onderzoek naar 11 moestuinen in de omgeving van Chemours afgerond. Na eerder de gewassen te hebben onderzocht, heeft het RIVM de concentraties PFOA en GenX in de bodem en het irrigatiewater geanalyseerd. Uit de analyses concludeert het RIVM dat moestuinders het opgevangen regenwater en/of slootwater kunnen gebruiken om hun moestuinen te bewateren. Ook is de bodemkwaliteit geschikt voor moestuingebruik.

Bodem
Uit analyse van de grondmonsters blijkt dat de bodem van alle onderzochte locaties geschikt is voor moestuingebruik. De PFOA concentraties in de bodem zijn lager dan de eerder vastgestelde risicogrens voor ‘wonen met moestuingebruik’. Die grenswaarde rekent met 100% groente- en 50% aardappelconsumptie uit eigen tuin. De gevonden waarden voor GenX in de bodem liggen lager dan die voor PFOA.

Irrigatiewater
Het RIVM heeft berekend hoe lang het duurt voordat gebruik van irrigatiewater – slootwater en/of opgevangen regenwater – met veel PFOA en GenX leidt tot overschrijding van de risicogrens en daarmee een risico voor de gezondheid kan vormen. Dit blijkt vele tientallen jaren te duren. Daaruit concludeert het RIVM dat het irrigatiewater gebruikt kan worden voor de moestuin. De berekening laat wel zien dat gebruik van irrigatiewater leidt tot een beperkte toename van het gehalte van deze stoffen in de bodem.

Eerder advies ingetrokken
In juli is al een tussenbericht over dit onderzoek verschenen, omdat op enkele locaties in Papendrecht en Sliedrecht sterk verhoogde concentraties PFOA en/of GenX zijn gemeten in het opgevangen regenwater en/of slootwater. Uit voorzorg is toen het advies gegeven op die locaties de moestuin voorlopig niet te irrigeren met dit water. Op basis van de doorrekening en de conclusies van het RIVM is het eerdere advies niet meer van kracht.

Eten uit eigen tuin
Het advies uit maart 2018 over het eten uit eigen tuin blijft onveranderd. Op basis van de huidige risicogrenzen zijn de gewassen uit onderzochte moestuinen geschikt voor consumptie. Wel adviseert het RIVM gewassen uit moestuinen binnen een straal van een kilometer rond de fabriek met mate (niet te veel, niet te vaak) te eten, omdat omwonenden ook via lucht en drinkwater met de stoffen in aanraking komen of zijn gekomen. Bij die berekening is het RIVM ervan uitgegaan dat mensen hun hele leven lang uit hun eigen moestuin eten.

Het RIVM heeft geen duidelijke relatie gevonden tussen de concentratie GenX/PFOA in gewassen en bodem en de concentratie van deze stoffen in het irrigatiewater.

Vervolgonderzoek
De betrokken waterschappen Hollandse Delta en Rivierenland zijn gestart met het monitoren van het oppervlaktewater in het betreffende gebied, om een beter beeld te krijgen van de aanwezigheid van deze stoffen en hoe dit zich in de tijd ontwikkelt.

Reactie gemeenten
De gevolgen van de uitstoot van PFOA (in het verleden) en GenX zijn groot en reiken ver. Elk onderzoek maakt dat weer duidelijk. Ook in dit geval: op enkele plekken zijn de gemeten concentraties GenX en PFOA in het sloot- en/of regenwater hoog. Dordrecht, Papendrecht en Sliedrecht blijven benadrukken dat deze stoffen wat hen betreft niet in het milieu thuishoren. De gemeenten blijven zich daarom onverminderd inzetten om de uitstoot van GenX tot nul te beperken.